Inleiding
Mentoring-naar-werk is een instrument dat opgang maakt als het gaat om de activering van personen van buitenlandse herkomst; het heeft de laatste jaren sterk aan populariteit gewonnen. Binnen het arbeidsmarktbeleid is mentoring een innovatief instrument: het is immers niet gebruikelijk dat er binnen arbeidsbemiddeling beroep wordt gedaan op vrijwilligers. Mentoring-naar-werk wil een bestaande rijkdom aanboren waar ‘klassieke’ arbeidsmarktinstrumenten weinig of niet op inspelen, met name de kennis en expertise van werkgevers en ervaren werknemers (De Cuyper, 2022).
Knelpunt is dat verzoekers om internationale bescherming (verder VIB’s) vaak geen toegang hebben tot mentoring-naar-werk-programma’s. Omdat deze groep niet erkend is, staan mentoringorganisaties minder open voor deze groep. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat de begeleiding plots kan stopgezet worden (bij niet-erkenning) en de (mentale) impact die dat heeft op mentor en mentee. Ook de moeilijkheid om een job (op niveau) te vinden als verzoeker speelt hier mee. Anderzijds is het zo dat een groep VIB’s al stappen wil zetten om de kloof naar de arbeidsmarkt te verkleinen.
In dit opzicht zou mentoring-naar-werk nuttig kunnen zijn voor VIB’s om zo hun intrede op de arbeidsmarkt te versnellen. Zeker voor hooggeschoolden voor wie er op dit moment geen aanbod beschikbaar is binnen of buiten de centra. De opvangtijd wordt dan geen wachttijd, maar een investering in de toekomst, waar die ook ligt. Bij de invulling van mentoring blijven er wel veel vragen open. Bijvoorbeeld: kan mentoring ook een meerwaarde hebben bij niet-erkenning? Hoe om te gaan met een beperkte taalkennis? Hoe om te gaan met ontgoocheling zowel bij mentee, mentor als organisaties bij niet-erkenning? Dient de duurtijd te worden ingekort? Ook inhoudelijk zullen aanpassingen nodig zijn: zo lijkt het op het eerste zicht weinig zinvol om in te zetten op het ontwikkelen van een professioneel netwerk als men nog niet erkend is, wel nuttig lijkt dan weer oriëntering of bekijken in welke sectoren men terecht kan. Daarnaast dient gewerkt te worden aan de kant van de mentoren en begeleidende organisaties, werken met niet-erkende vluchtelingen vereist immers een zekere mate van expertise en een aangepaste vorming is hiervoor noodzakelijk. M.a.w. er dient dus een invulling van mentoring-naar-werk gevonden te worden die op maat is van VIB’s.
Daarom werd in 2023 en 2024 een ‘evidence informed’ mentoring-naar-werk model ontwikkeld binnen de asielopvang. Dit verliep in verschillende fasen: in een voorbereidende fase werden eerst de noden in kaart gebracht van de VIB’s, vervolgens werd door het Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving (HIVA) in samenwerking met FMDO, CAI-Namur, Beyond the Horizon en Fedasil een mentoring-naar-werk model uitgewerkt. Dit model werd toegepast in de praktijk en ongoing bijgestuurd. FMDO, CAI-Namur en Beyond The Horizon stonden in voor de uitvoering van het model in de praktijk binnen een tiental centra. In totaal werden er tijdens de looptijd van het project een 100-tal intakegesprekken met VIB’s gevoerd en een 50-tal matches gemaakt.
Het eindresultaat is een in de praktijk uitgetest mentoringmodel dat kan uitgerold worden, inclusief een aangepaste online mentoropleiding. In dit rapport wordt dit model beschreven. In een eerste hoofdstuk staan we stil bij de doelgroep van het project. Vervolgens worden in een tweede hoofdstuk de verschillende stappen van het model doorlopen van toeleiding tot afsluiten van het project.
📥 Meer lezen?
Voor het volledige rapport en verdere details, download hier de volledige PDF en ontdek alle inzichten en resultaten van het project mentoring-naar-werk in de asielopvang.
By Peter De Cuyper, Marije Reidsma & Evelien Storme
Citeer deze publicatie als volgt:
De Cuyper, P. (2025). Mentoring-naar-werk in de asielopvang. Resultaten en inzichten uit de uitvoeringspraktijk. HIVA-KU Leuven, Leuven.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Please cite this publication as follows:
De Cuyper, P. (2025). Mentoring-to-work in asylum reception. Results and insights from practical implementation. HIVA-KU Leuven, Leuven.
No part of this publication may be reproduced or made public by print, photocopy, or any other means without prior written permission from the publisher.
